Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

dempto fine

  • 1 demo

    dēmo, mpsi (msi), mptum (mtum), 3, v. a. [contr. from de-emo; cf. adimo and abemito], to take off, take away, to withdraw, subtract, remove (class. and very freq.; for syn. cf.: adimo, eripio, furor, rapio, prehendo, capio, sumo, excipio).
    I.
    Lit.:

    addita demptaque quaedam,

    Lucr. 2, 770; cf.:

    cum aliquid additur aut demitur,

    Cic. Ac. 2, 16:

    si quid ad eas (leges) addi demi mutarive vellet,

    Liv. 31, 11 fin.:

    lubet scire quantum auri erus sibi dempsit,

    Plaut. Bac. 4, 4, 14 (for which, shortly after, sibi novem abstulit):

    aurum sibi,

    Ter. Eun. 4, 1, 13:

    secures de fascibus,

    Cic. Rep. 2, 31; so,

    clipea de columnis,

    Liv. 40, 51: de capite ( from the sum total) medimna DC, Cic. Verr. 2, 3, 33; cf. ib. 35 (twice): una dempta uncia deunx, dextans dempto sextante, dodrans dempto quadrante, bes dempto triente, Varr. L. L. 5, § 172 Müll.:

    de stipendio equitum aera,

    Liv. 7, 41:

    non hilum de tempore mortis,

    Lucr. 3, 1100; cf.:

    partem de die,

    Hor. Od. 1, 1, 20; Ov. Tr. 5, 2, 20 et saep.:

    quam minimum ex osse,

    Cels. 8, 4; cf.:

    aliquid ex cibo,

    id. 6, 6, 16:

    fetus ab arbore,

    Ov. H. 20, 9; cf.:

    sucum a vellere,

    id. A. A. 3, 214.—With simple abl.:

    fetus arbore,

    id. M. 14, 689:

    juga equis,

    id. ib. 7, 324; id. F. 2, 74; cf.:

    juga bobus,

    Hor. Od. 3, 6, 42:

    vincla pedibus,

    Ov. M. 3, 168; cf.:

    vincula nobis,

    id. F. 3, 320:

    nubem supercilio,

    Hor. Ep. 1, 18, 94 et saep.:

    soleas (when about to recline at table),

    Plaut. Truc. 2, 4, 16; cf.: Ov. A. A. 2, 212: haec (epistola) casu ad turrim adhaesit... dempta ad Ciceronem defertur, *Caes. B. C. 5, 48, 8:

    odorem vino,

    Cato R. R. 110:

    barbam,

    to shave, Suet. Caes. 67.—
    II.
    Trop.:

    nulla dies nobis maerorem e pectore demet,

    Lucr. 3, 921; so,

    mihi et tibi et illis molestiam,

    Ter. Ad. 5, 3, 33:

    nobis acerbam necessitudinem,

    Sall. J. 102, 5:

    plus dignitatis patribus (with detrahere, and opp. addere),

    Liv. 2, 60:

    silentia furto,

    i. e. to disclose the theft, Ov. M. 2, 700 et saep.—Without a dat.:

    metum omnem,

    Ter. Ad. 4, 7, 18:

    dolorem,

    Lucr. 2, 21:

    sollicitudinem,

    Cic. Att. 11, 15 fin.:

    curas his dictis,

    Verg. A. 2, 775; 3, 153 et saep.:

    ex dignitate populi (opp. adicere),

    Liv. 34, 54; cf.:

    de vi magistratus,

    id. 3, 33 fin.:

    lex ipsa per se dempto auctore,

    even without its author, Liv. 2, 42; cf.:

    dempto fine,

    without end, Ov. Tr. 3, 11, 2:

    addere aut demere ad haec (verba),

    Vulg. 1 Mac. 8, 30.

    Lewis & Short latin dictionary > demo

  • 2 demo

    dēmo, dēmpsī, dēmptum, ere ( aus dē-emo), ab-, herab-, hinwegnehmen (Ggstz. addere, adicere), I) im allg.: 1) eig.: barbam, Cic.: caput, abhauen, Q. Cic.: caput gladio (mit usw.), Curt.: armamenta (naut. t. t.), Ggstz. tollere arm., Liv. – secures de fascibus, Cic.: clipea de columnis, Liv.: id (vinum) de viti, Varro LL. – pomum ex arbore, Cato: unionem ex aure altera, Val. Max.: e suis umeris amictus, Ov. – fetus ab arbore, Ov.: sucum a vellere, Ov.: pomum, fetus arbore, Ov.: cacumine nidum, Ov. – caput statuae, Suet.: iuga bobus, Hor. – 2) übtr., alci haud mediocre onus de Scipione cognoscendi, Liv.: alci molestiam, Ter.: alci servitutem, Sall. fr.: sollicitudinem, Cic.: metum, Ov., metum omnem, Ter., metum fratris (vor dem Br.), Liv.: silentia furto, den D. offenbaren, Ov. – dempto fine, ohne Ende, Ov.: dempto auctore, auch ohne den Urheber, Liv. – m. folg. Acc. u. Infin. = es nicht gelten lassen, si demas velle iuvare deos, Ov. ex Pont. 2, 9, 24. – II) insbes., vermindernd von einem Ganzen etwas (einen Teil) hinwegnehmen, entziehen (Ggstz. addere), 1) eig.: partem solido de die, Hor.: exiguum pleno de mare demat aquae, einige Tropfen, Ov.: minimum ex osse, Cels.: aliquid ex cibo, Cels. – cum aliquid minutatim et gradatim additur aut demitur, Cic.: lubet scire, quantum auri erus sibi dempsit et quid suo reddidit patri, Plaut.: illi, quos tibi dempserit, apponet annos, Hor. – u. von einer Summe wegnehmen, abziehen, unde unā unciā demptā deunx; dextans dempto sextante etc., Varro LL.: de capite medimna DC, Cic.: de stipendio equitum aera, Liv. – 2) übtr. (Ggstz. addere, adicere, s. Wölfflin Liv. Krit. S. 23), ego, cuius aetati mors propior est, non deprecor (mortem), si quid eā vobis incommodi demitur, Sall. fr.: plus dignitatis comitiis ipsis detractum est patribus ex concilio submovendis, quam virium aut plebi additum est aut demptum patribus, Liv.: suae demptum gloriae existimans, quidquid cessisset (zugefallen sei) alienae, Curt.: si quid ad eas (leges) addi demi mutari vellet, Liv.: curasti, ut plus additum ad memoriam nominis nostri, quam demptum de fortuna videretur, Cic.: aliis demptum ex dignitate populi quidquid maiestati patrum adiectum esset, Liv.: Partiz. subst., ut demptum de vi magistratus populi libertati adiceret, Liv. 3, 33, 10.

    lateinisch-deutsches > demo

  • 3 demo

    dēmo, dēmpsī, dēmptum, ere ( aus dē-emo), ab-, herab-, hinwegnehmen (Ggstz. addere, adicere), I) im allg.: 1) eig.: barbam, Cic.: caput, abhauen, Q. Cic.: caput gladio (mit usw.), Curt.: armamenta (naut. t. t.), Ggstz. tollere arm., Liv. – secures de fascibus, Cic.: clipea de columnis, Liv.: id (vinum) de viti, Varro LL. – pomum ex arbore, Cato: unionem ex aure altera, Val. Max.: e suis umeris amictus, Ov. – fetus ab arbore, Ov.: sucum a vellere, Ov.: pomum, fetus arbore, Ov.: cacumine nidum, Ov. – caput statuae, Suet.: iuga bobus, Hor. – 2) übtr., alci haud mediocre onus de Scipione cognoscendi, Liv.: alci molestiam, Ter.: alci servitutem, Sall. fr.: sollicitudinem, Cic.: metum, Ov., metum omnem, Ter., metum fratris (vor dem Br.), Liv.: silentia furto, den D. offenbaren, Ov. – dempto fine, ohne Ende, Ov.: dempto auctore, auch ohne den Urheber, Liv. – m. folg. Acc. u. Infin. = es nicht gelten lassen, si demas velle iuvare deos, Ov. ex Pont. 2, 9, 24. – II) insbes., vermindernd von einem Ganzen etwas (einen Teil) hinwegnehmen, entziehen (Ggstz. addere), 1) eig.: partem solido de die, Hor.: exiguum pleno de mare demat aquae, einige Tropfen, Ov.: minimum ex osse, Cels.: aliquid ex cibo, Cels. – cum aliquid minutatim et gradatim additur aut demitur, Cic.: lubet scire, quantum auri erus sibi dempsit et quid suo reddidit patri,
    ————
    Plaut.: illi, quos tibi dempserit, apponet annos, Hor. – u. von einer Summe wegnehmen, abziehen, unde unā unciā demptā deunx; dextans dempto sextante etc., Varro LL.: de capite medimna DC, Cic.: de stipendio equitum aera, Liv. – 2) übtr. (Ggstz. addere, adicere, s. Wölfflin Liv. Krit. S. 23), ego, cuius aetati mors propior est, non deprecor (mortem), si quid eā vobis incommodi demitur, Sall. fr.: plus dignitatis comitiis ipsis detractum est patribus ex concilio submovendis, quam virium aut plebi additum est aut demptum patribus, Liv.: suae demptum gloriae existimans, quidquid cessisset (zugefallen sei) alienae, Curt.: si quid ad eas (leges) addi demi mutari vellet, Liv.: curasti, ut plus additum ad memoriam nominis nostri, quam demptum de fortuna videretur, Cic.: aliis demptum ex dignitate populi quidquid maiestati patrum adiectum esset, Liv.: Partiz. subst., ut demptum de vi magistratus populi libertati adiceret, Liv. 3, 33, 10.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > demo

  • 4 finis

    fīnis, is, m. f.    - abl. fine et fini II fém. dans Cic. Fam. 12, 1, 1; Asin. Fam. 10, 32, 4 ; Att. d. Att. 9, 10, 4 ; Liv. 4, 2, 4 ; 22, 57, 5, etc. ; Hor. Ep. 17, 36; Virg. En. 2, 554, cf. Gell. 13, 21, 12. [st1]1 [-] limite.    - intra finem loci, Cic. Caec. 22: en dedans de la limite du terrain. --- cf. Caes. BG. 2, 19, 5.    - plur. fines: a) limites d'un champ, frontières d'un pays. --- cf. Cic. Mur 22 ; Off. 1, 33, etc.; b) le pays lui-même, territoire: extremi, primi fines: l'extrémité, le commencement du territoire: Caes. BG. 1, 1, 6 ; 6, 35, 6 ; etc.    - fessique sub ipsam finem adventabant, Virg. En. 5, 328: et fatigués, ils approchaient du but (de la limite de la piste, de la carrière).    - fine ou fini avec gén.: jusqu'à.    - fine genus, Ov. M. 10, 536: jusqu'au genou.    - implere ansarum infimarum fini, Cato Agr. 113, 2: remplir jusqu'au bas des anses. --- Sall. H. 3, 38.    - radicibus fini, Cato Agr. 28, 2: jusqu'aux racines [* avec les racines comme limite, les racines étant la limite*].    - osse fini, Plaut. Men. 859: jusqu'à l'os [st1]2 [-] fig. bornes, limites.    - finem et modum transire, Cic. Off. 1, 102: passer les bornes et la mesure.    - certos mihi fines terminosque constituam, Cic. Quinct. 35: je me fixerai des limites et des bornes précises.    - cf. Cic. de Or. 1, 264 ; Tusc. 1, 32.    - finem facere pretio, libidini, Cic. Verr. 4, 14: marquer des limites au prix, à la fantaisie. [st1]3 [-] fin, cessation, terme, point final, fin de la vie, mort.    - loquendi, orandi finem facere, Caes. BG. 1, 46, 2 ; 1, 20, 5: cesser de parler, de prier.    - finem injuriis facere, Caes. BG. 1, 33, 1: cesser ses injustices.    - diuturni silentii finem hodiernus dies attulit Cic. Marc. 1: cette journée a mis un terme à un long silence. --- cf. Cic. Phil. 6, 2.    - res finem invenit, Liv. 26, 17, 11 ; res ad finem venit, Liv. 8, 13, 11: l'affaire s'est terminée.    - finis aequi juris, Tac. An. 3, 27: dernière expression du droit égal pour tous.    - quem ad finem ? Cic. Cat. 1, 1: jusqu'à quel terme ?    - usque ad eum finem dum... Verr. pr. 16 ; Nat. 2, 129: jusqu'à ce que...    - comperit invidiam supremo fine domari, Hor. Ep. 2, 11, 12: il apprit que l'envie n'est domptée qu'à la fin de la vie.    - Hor. C. 1, 11, 2; Vell. 2, 123, 2; Sen. Ep. 30, 3; Val. Max. 3, 3, 4; Tac. H. 1, 37; Tac. An. 1, 4; 1, 16; 2, 39; 4, 19; 15, 63. [st1]4 [-] le degré suprême, le comble.    - cf grec τέλος.    - sentis me, quod τέλος Graeci dicunt, id dicere tum extremum, tum ultimum, tum summum ; licebit etiam finem pro extremo aut ultimo dicere, Cic. Fin. 3, 26: tu le remarques, ce que les Grecs appellent τέλος je l'appelle tantôt l'extrémité, tantôt la limite, tantôt le sommet; je pourrai même, au lieu d'extrémité ou de limite, l'appeler terme (degré suprême).    - fines bonorum et malorum, Cic. Fin. 1, 55: le degré suprême des biens et des maux.    - finis bonorum, Cic. Leg. 1, 52: le souverain bien.    - honorum populi finis est consulatus, Cic. Planc. 60: la plus haute magistrature conférée par le peuple est le consulat. [st1]5 [-] but (fin) d'une chose.    - domus finis est usus, Cic. Off. 1, 138: la fin d'une maison, c'est l'utilisation.    - sit in jure civili finis hic... Cic. de Or. 1, 188: disons que dans le droit civil la fin est la suivante...    - cf. Cic. Inv. 1, 6; Part. 11. [st1]6 [-] définition.    - Quint. 2, 15, 3; 5, 10, 54. [st1]7 [-] mesure, proportion.    - Dig. 21, 2, 66, etc.
    * * *
    fīnis, is, m. f.    - abl. fine et fini II fém. dans Cic. Fam. 12, 1, 1; Asin. Fam. 10, 32, 4 ; Att. d. Att. 9, 10, 4 ; Liv. 4, 2, 4 ; 22, 57, 5, etc. ; Hor. Ep. 17, 36; Virg. En. 2, 554, cf. Gell. 13, 21, 12. [st1]1 [-] limite.    - intra finem loci, Cic. Caec. 22: en dedans de la limite du terrain. --- cf. Caes. BG. 2, 19, 5.    - plur. fines: a) limites d'un champ, frontières d'un pays. --- cf. Cic. Mur 22 ; Off. 1, 33, etc.; b) le pays lui-même, territoire: extremi, primi fines: l'extrémité, le commencement du territoire: Caes. BG. 1, 1, 6 ; 6, 35, 6 ; etc.    - fessique sub ipsam finem adventabant, Virg. En. 5, 328: et fatigués, ils approchaient du but (de la limite de la piste, de la carrière).    - fine ou fini avec gén.: jusqu'à.    - fine genus, Ov. M. 10, 536: jusqu'au genou.    - implere ansarum infimarum fini, Cato Agr. 113, 2: remplir jusqu'au bas des anses. --- Sall. H. 3, 38.    - radicibus fini, Cato Agr. 28, 2: jusqu'aux racines [* avec les racines comme limite, les racines étant la limite*].    - osse fini, Plaut. Men. 859: jusqu'à l'os [st1]2 [-] fig. bornes, limites.    - finem et modum transire, Cic. Off. 1, 102: passer les bornes et la mesure.    - certos mihi fines terminosque constituam, Cic. Quinct. 35: je me fixerai des limites et des bornes précises.    - cf. Cic. de Or. 1, 264 ; Tusc. 1, 32.    - finem facere pretio, libidini, Cic. Verr. 4, 14: marquer des limites au prix, à la fantaisie. [st1]3 [-] fin, cessation, terme, point final, fin de la vie, mort.    - loquendi, orandi finem facere, Caes. BG. 1, 46, 2 ; 1, 20, 5: cesser de parler, de prier.    - finem injuriis facere, Caes. BG. 1, 33, 1: cesser ses injustices.    - diuturni silentii finem hodiernus dies attulit Cic. Marc. 1: cette journée a mis un terme à un long silence. --- cf. Cic. Phil. 6, 2.    - res finem invenit, Liv. 26, 17, 11 ; res ad finem venit, Liv. 8, 13, 11: l'affaire s'est terminée.    - finis aequi juris, Tac. An. 3, 27: dernière expression du droit égal pour tous.    - quem ad finem ? Cic. Cat. 1, 1: jusqu'à quel terme ?    - usque ad eum finem dum... Verr. pr. 16 ; Nat. 2, 129: jusqu'à ce que...    - comperit invidiam supremo fine domari, Hor. Ep. 2, 11, 12: il apprit que l'envie n'est domptée qu'à la fin de la vie.    - Hor. C. 1, 11, 2; Vell. 2, 123, 2; Sen. Ep. 30, 3; Val. Max. 3, 3, 4; Tac. H. 1, 37; Tac. An. 1, 4; 1, 16; 2, 39; 4, 19; 15, 63. [st1]4 [-] le degré suprême, le comble.    - cf grec τέλος.    - sentis me, quod τέλος Graeci dicunt, id dicere tum extremum, tum ultimum, tum summum ; licebit etiam finem pro extremo aut ultimo dicere, Cic. Fin. 3, 26: tu le remarques, ce que les Grecs appellent τέλος je l'appelle tantôt l'extrémité, tantôt la limite, tantôt le sommet; je pourrai même, au lieu d'extrémité ou de limite, l'appeler terme (degré suprême).    - fines bonorum et malorum, Cic. Fin. 1, 55: le degré suprême des biens et des maux.    - finis bonorum, Cic. Leg. 1, 52: le souverain bien.    - honorum populi finis est consulatus, Cic. Planc. 60: la plus haute magistrature conférée par le peuple est le consulat. [st1]5 [-] but (fin) d'une chose.    - domus finis est usus, Cic. Off. 1, 138: la fin d'une maison, c'est l'utilisation.    - sit in jure civili finis hic... Cic. de Or. 1, 188: disons que dans le droit civil la fin est la suivante...    - cf. Cic. Inv. 1, 6; Part. 11. [st1]6 [-] définition.    - Quint. 2, 15, 3; 5, 10, 54. [st1]7 [-] mesure, proportion.    - Dig. 21, 2, 66, etc.
    * * *
        Finis, huius finis, masc. vel foem. gen. La fin de quelque chose que ce soit.
    \
        Imperium sine fine. Virgil. Perpetuel, Sans fin.
    \
        Vnus iudicati finis. Paul. Une sentence.
    \
        Afferre finem alicui rei. Quintil. Mettre fin.
    \
        Vitae finis certa mortalibus astat. Lucret. Il est certain et arresté que touts hommes mourront.
    \
        Dempto fine carendus. Ouid. Sans fin, Tousjours.
    \
        Finem facere maledictis. Terent. Cesser de mesdire.
    \
        Facere finem libidini et impudentiae. Cic. Mettre fin à, etc.
    \
        Sermoni finem facere. Plaut. Faire fin à son parler, Se taire.
    \
        Orandi iam finem face. Terent. Ne me prie plus.
    \
        Ferre finem rebus fessis. Virg. Mettre fin aux adversitez.
    \
        Implere finem vitae. Tacit. Mourir, Definer.
    \
        Certum voto pete finem. Horat. Limite ton desir d'avoir des biens.
    \
        Ponere finem vitae. Senec. Mettre fin à sa vie, Finer sa vie.
    \
        Ponere sibi finem vitae. Tacit. Se tuer.
    \
        Finis. Cicero. La fin, ou cause finale pourquoy on faict quelque chose.
    \
        Quem ad finem? Cic. Pour quelle cause? A quelle fin?
    \
        Finis aedificatae domus, vsus. Cic. La cause et fin finale pourquoy on a edifié une maison, c'est pour en user.
    \
        Finis in singulari numero, pro termino, seu finibus. Liu. Les fins et metes, Limites, Lisieres, Marches, Frontieres.

    Dictionarium latinogallicum > finis

  • 5 demo

    dēmo, dēmpsī, dēmptum, ere [ de + emo ]
    1) снимать (barbam C; caput gladio QC; juga bobus H; e suis umeris amictum O); вынимать ( secures de fascibus C); срывать ( pomum ex arbore Cato)
    2) избавлять, освобождать (d. alicui onus L, molestiam Ter, acerbam necessitudinem Sl)
    d. silentia furto Oраскрыть кражу
    3) отнимать, устранять
    4) отнимать, вычитать

    Латинско-русский словарь > demo

  • 6 dēmō

        dēmō dēmpsī, dēmptus, ere    [de+emo], to take away, take off, subtract, remove, withdraw: haec (epistula) ad turrim adhaesit... dempta ad Ciceronem defertur, Cs.: semper alqd demendo: Caudae unum (pilum), H.: aurum sibi, T.: quibus ille de capite dempsisset, had reduced the principal (of their debt): de capite medimna DC: securīs de fascibus: partem de die, H.: fetūs ab arbore, O.: fetūs arbore, O.: illi pharetras, O.: quae dempsistis vitae tempora, O.: vires sibi, lay aside, O.: Deme supercilio nubem, H.: Vincla pedibus, O.—Fig., to remove, take away: metum omnem, T.: curas his dictis, V.: ex dignitate populi, L.: fidem, withhold, Ta.: ut demptum de vi magistratūs populi libertati adiceret, what was taken away, L.: mihi et tibi molestiam, T.: plus virium patribus, L.: silentia furto, i. e. disclose the theft, O.: quantum generi demas, detract, H.— To count out, except: crimina Phoci, O.: demptis corporis voluptatis, without: dempto auctore, apart from, L.: dempto fine, without end, O.: si demas velle iuvare deos, except the disposition of the gods to help, O.
    * * *
    demere, dempsi, demptus V TRANS
    take/cut away/off, remove, withdraw; subtract; take away from

    Latin-English dictionary > dēmō

  • 7 careo

    careo, uī, itūrus, ēre (falisk. carefo »carebo«; vgl. altind. çasati schneidet, lat. castro, āre, castus, ūs, die Enthaltsamkeit, Keuschheit), von etw. leer-, entblößt-, frei sein, ohne etw. sein, etw. nicht od. nicht mehr haben (gleichviel ob das Fehlende ein Gut od. ein Übel ist), m. folg. Abl., I) im allg.: a) v. leb. Wesen: malo, Cic. u. Scrib.: vitio, Scrib.: dolore, febri, Cic.: culpā, Komik., Cic. u.a.: suspicione, Cic.: morte, unsterblich sein, Hor.: pilo, haarlos sein, Plin. – b) v. Lebl.: terra caret sensu, Lucr.: haec duo tempora carent crimine, Cic.: oratio, quae astu caret, Quint.: ripa caret ventis, Hor.: provincia malis hominibus caret, ist rein von Gesindel, ICt.: lege carens civitas, gesetzloser, Cic.: facilius est, ut id, quod habuit initium, fine careat, quam ut habeat finem, quod initio careat, Lact. – II) insbes.: A) durch eigenen Willen etw. nicht haben, d.i. sich einer Sache enthalten, sich ihrer nicht bedienen, von ihr keinen Gebrauch machen, ihr entsagen, c. temeto, Plaut. u. Cic. fr.: Veneris fructu, Lucr.: facultatibus amicorum, Nep. – od. durch eigene Schuld etwas verloren-, vergeudet usw. haben, omni maiorum censu, Iuven. 1, 59 sq. – dah. a) von einer Örtlichkeit sich entfernt halten, nicht an (auf) od. in einen Ort gehen od. auch bloß von wo entfernt sein, urbe, foro, senatu, publico, nicht in die Stadt, auf den Markt, in den Senat, auf die Straße gehen, Cic.: caret libens patriā, Tac. – b) von einer Handlung entfernt sein, ihr nicht beiwohnen od. beiwohnen können, quod declamationibus nostris cares, damni nihil facis, Cic. ep. 7, 33, 1. – B) von etwas Wünschenswertem entblößt sein, etw. nicht mehr haben, etw. entbehren, entbehren od. meiden müssen, auf etw. verzichten müssen, einer Sache entsagen müssen, verlustig gehen, ermangeln u. mit dem Nbbgr. der subjektiven Gemütsstimmung den Mangel einer Sache schwer empfinden, etw. missen, vermissen (während egere u. indigere in bezug auf unentbehrliche Bedürfnisse stehen; vgl. Cic. Tusc. 1, 87 u. 88 u. Sen. de vit. beat. 7, 2 voluptate virtus saepe caret, numquam indiget), gew. m. folg. Abl., te, Plaut.: hoc commodo, Lucil. fr.: patriā, Ter. u. Nep.: prope triennium provinciā domoque, Cic.: consuetudine amicorum, Cic.: libertate, Hor.: matre carentes (mutterlosen, verwaisten) privigni, Hor.: mihi carendum est conviviis, Cic. – m. Genet., tui carendum quod erat, Ter. heaut. 400: u. quod carendum tui erat, Laev. fr. 15 M. (b. Gell. 19, 7, 7). – m. Acc., quia id quod amo careo, Plaut. Curc. 136 (vgl. Plaut. Poen. 820): illam caream, Ter. Eun. 223: meos parentes careo, Turpil. com. 32: quae filios duos caruit, Corp. inscr. Lat. 13, 2103: lucem caruit, Corp. inscr. Lat. 8, 5372: v. Lebl., reputes cum animo tuo an ista causa tempus argumentandi careat, Fronto ep. ad amic. 2, 7. p. 196, 13 N.; vgl. Gromat. vet. 6, 18 u. 25, 15. – dah. passiv, careri, Acro Hor. carm. 3, 1, 46. Marc. Emp. 6 med.: u. Partiz. Fut. Pass., virque mihi dempto fine carendus abest? Ov. her. 1, 50. – mit folg. Infin., quaque caret proferre aliquam de gurgite gentem, Ps. Cypr. Sodom. 142. – absol., quamquam non caret is, qui non desiderat, Cic. de sen. 47: u. im Gerund., quae quam sit cara post carendo intellegunt, Trag. inc. fr. 194 (b. Cic. de or. 157): dies festi quid haberent voluptatis carendo magis intellexi quam fruendo, Cic. post red. ad Quir. 3. – / Partiz. Fut. Akt. caritūrus oft, zB. Ov. met. 2, 222 u.a. Sen. de ben. 1, 11, 1. Curt. 10, 2 (10), 27. Iustin. 4, 5, 1 (s. Neue-Wagener Formenl.3 Bd. 3. S. 581 u. 582). – Genet. Plur. Part. Präs. Akt. carentum, Lucr. 4, 35. Verg. georg. 4, 255 u. 472. – Depon. careor bei den Altlat. nach Prisc. 8, 26.

    lateinisch-deutsches > careo

  • 8 careo

    careo, uī, itūrus, ēre (falisk. carefo »carebo«; vgl. altind. çasati schneidet, lat. castro, āre, castus, ūs, die Enthaltsamkeit, Keuschheit), von etw. leer-, entblößt-, frei sein, ohne etw. sein, etw. nicht od. nicht mehr haben (gleichviel ob das Fehlende ein Gut od. ein Übel ist), m. folg. Abl., I) im allg.: a) v. leb. Wesen: malo, Cic. u. Scrib.: vitio, Scrib.: dolore, febri, Cic.: culpā, Komik., Cic. u.a.: suspicione, Cic.: morte, unsterblich sein, Hor.: pilo, haarlos sein, Plin. – b) v. Lebl.: terra caret sensu, Lucr.: haec duo tempora carent crimine, Cic.: oratio, quae astu caret, Quint.: ripa caret ventis, Hor.: provincia malis hominibus caret, ist rein von Gesindel, ICt.: lege carens civitas, gesetzloser, Cic.: facilius est, ut id, quod habuit initium, fine careat, quam ut habeat finem, quod initio careat, Lact. – II) insbes.: A) durch eigenen Willen etw. nicht haben, d.i. sich einer Sache enthalten, sich ihrer nicht bedienen, von ihr keinen Gebrauch machen, ihr entsagen, c. temeto, Plaut. u. Cic. fr.: Veneris fructu, Lucr.: facultatibus amicorum, Nep. – od. durch eigene Schuld etwas verloren-, vergeudet usw. haben, omni maiorum censu, Iuven. 1, 59 sq. – dah. a) von einer Örtlichkeit sich entfernt halten, nicht an (auf) od. in einen Ort gehen od. auch bloß von wo entfernt sein, urbe, foro, senatu, publico, nicht in die Stadt, auf den Markt, in den
    ————
    Senat, auf die Straße gehen, Cic.: caret libens patriā, Tac. – b) von einer Handlung entfernt sein, ihr nicht beiwohnen od. beiwohnen können, quod declamationibus nostris cares, damni nihil facis, Cic. ep. 7, 33, 1. – B) von etwas Wünschenswertem entblößt sein, etw. nicht mehr haben, etw. entbehren, entbehren od. meiden müssen, auf etw. verzichten müssen, einer Sache entsagen müssen, verlustig gehen, ermangeln u. mit dem Nbbgr. der subjektiven Gemütsstimmung den Mangel einer Sache schwer empfinden, etw. missen, vermissen (während egere u. indigere in bezug auf unentbehrliche Bedürfnisse stehen; vgl. Cic. Tusc. 1, 87 u. 88 u. Sen. de vit. beat. 7, 2 voluptate virtus saepe caret, numquam indiget), gew. m. folg. Abl., te, Plaut.: hoc commodo, Lucil. fr.: patriā, Ter. u. Nep.: prope triennium provinciā domoque, Cic.: consuetudine amicorum, Cic.: libertate, Hor.: matre carentes (mutterlosen, verwaisten) privigni, Hor.: mihi carendum est conviviis, Cic. – m. Genet., tui carendum quod erat, Ter. heaut. 400: u. quod carendum tui erat, Laev. fr. 15 M. (b. Gell. 19, 7, 7). – m. Acc., quia id quod amo careo, Plaut. Curc. 136 (vgl. Plaut. Poen. 820): illam caream, Ter. Eun. 223: meos parentes careo, Turpil. com. 32: quae filios duos caruit, Corp. inscr. Lat. 13, 2103: lucem caruit, Corp. inscr. Lat. 8, 5372: v. Lebl., reputes cum animo tuo an ista causa tempus ar-
    ————
    gumentandi careat, Fronto ep. ad amic. 2, 7. p. 196, 13 N.; vgl. Gromat. vet. 6, 18 u. 25, 15. – dah. passiv, careri, Acro Hor. carm. 3, 1, 46. Marc. Emp. 6 med.: u. Partiz. Fut. Pass., virque mihi dempto fine carendus abest? Ov. her. 1, 50. – mit folg. Infin., quaque caret proferre aliquam de gurgite gentem, Ps. Cypr. Sodom. 142. – absol., quamquam non caret is, qui non desiderat, Cic. de sen. 47: u. im Gerund., quae quam sit cara post carendo intellegunt, Trag. inc. fr. 194 (b. Cic. de or. 157): dies festi quid haberent voluptatis carendo magis intellexi quam fruendo, Cic. post red. ad Quir. 3. – Partiz. Fut. Akt. caritūrus oft, zB. Ov. met. 2, 222 u.a. Sen. de ben. 1, 11, 1. Curt. 10, 2 (10), 27. Iustin. 4, 5, 1 (s. Neue- Wagener Formenl.3 Bd. 3. S. 581 u. 582). – Genet. Plur. Part. Präs. Akt. carentum, Lucr. 4, 35. Verg. georg. 4, 255 u. 472. – Depon. careor bei den Altlat. nach Prisc. 8, 26.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > careo

  • 9 careō

        careō    (P. praes. gen. plur. carentum, V.), uī, itūrus, ēre, to be without, be free from, be destitute of: illam, T.: culpā, T.: dolore: vitiis, H.: communi sensu, H.: morte, to be immortal, H.: suis figurā, i. e. exempt from transformation into, O.— To do without, deprive oneself of, deny oneself, refrain, abstain from: cibo, Cs.: lubidinibus haud facile, S.: amicorum facultatibus, N.: satiatis iucundius est carere quam frui, abstinence. — Of places, to hold aloof from, not to go to, be absent from: foro: provinciā do moque: patriā, N.—Of inanimate subjects, to be without, be void of, be free from, want: tempora carent crimine: nec lacrimis caruere genae, V.: Quae caret ora cruore nostro? H.: aditu carentia saxa, inaccessible, O.: numero, to be countless, H.: Lux caritura fine, O. — To be deprived of, want, have lost (not of the necessaries of life): patriā, T.: ut Latio careat, fail to reach, V.: consuetudine amicorum: commodis omnibus: vate sacro, not to be celebrated by, H.: caret omni Maiorum censu, has dissipated, Iu.: tui carendum quod erat, T.: Virque mihi dempto fine carendus abest, O.—To feel the want of, miss: carere significat, egere eo quod habere velis: non caret is qui non desiderat: in carendo patientia.
    * * *
    carere, carui, caritus V
    be without/absent from/devoid of/free from; miss; abstain from, lack, lose

    Latin-English dictionary > careō

  • 10 careo

    căreo, ui, ĭtum (carĭtūrus, Ov. H. 4, 1; id. M. 2, 222; 14, 132; Sen. Ben. 1, 11, 1; Curt. 10, 2, 27; Just. 4, 5, 1; Plin. 20, 21, 84, § 224.— Part. pr. gen. plur. carentum, Lucr. 4, 35; Verg. G. 4, 255; 4, 472), 2 ( pres. subj. carint = careant, Plaut. Most. 4, 1, 1.— Dep. form careor, acc. to Caper ap. Prisc. p. 797 P.), v. n. [cf. keirô, karênai; Germ. scheeren; Engl. shear], to be cut off from, be without, to want, be in want of, not to have, whether in a good or bad sense; but kat exochên, to be devoid of, to want, to be without some good; and with reference to the subjective state of mind, to miss it (accordingly, of a good that is merely desirable, while egere is used of the want of that which is necessary); constr. regularly with abl.; in ante-class. poets also with gen. or acc. (the latter also in late Lat.).
    I.
    To be without, devoid of, not to have, to be free from (corresp. with abesse, Cic. Rosc. Am. 20, 55;

    and opp. frui,

    id. Tusc. 3, 18, 40).
    A.
    Of living subjects:

    carere culpā,

    Plaut. Most. 4, 1, 1; Ter. Hec. 4, 4, 41:

    calumniā,

    Quint. 9, 4, 57:

    malis,

    Lucr. 2, 4:

    dolore,

    Cic. Lael. 6, 22; id. Fin. 1, 11, 38:

    febri,

    id. Fam. 16, 15, 1, and by poet. license with an inverted construction:

    caruitne febris te heri?

    Plaut. Curc. 1, 1, 17:

    morbis,

    Cic. Ac. 1, 10, 38:

    malo,

    id. Tusc. 3, 18, 40:

    suspicione,

    id. Rosc. Am. 20, 55; Quint. 2, 2, 14:

    vitiis,

    Hor. C. 3, 27, 39; Quint. 8, 3, 1; 8, 3, 41:

    stultitiā,

    Hor. Ep. 1, 1, 42:

    ambitione,

    id. ib. 2, 2, 206:

    appellatione,

    Quint. 8, 2, 5:

    omnibus his quasi morbis voluit carere sapientem,

    Cic. Ac. 1, 10, 38:

    calumniā,

    Quint. 9, 4, 57:

    conspiratione et periculo,

    Suet. Aug. 19:

    stultitiae atque ignorantiae crimine, Auct. B. G. 8 praef.: communi sensu,

    Hor. S. 1, 3, 66:

    morte,

    to be immortal, id. C. 2, 8, 12; Ov. M. 15, 158:

    suis figurā,

    id. ib. 14, 286; cf.

    of virtue, personified: culpāque omni carens praeter se ipsam nihil censet ad se pertinere,

    Cic. Tusc. 5, 1, 4.—
    2.
    To be without a thing from free-will, i.e. to deprive one ' s self of a thing [p. 292] not to make use of it, to deny one ' s self a thing, to abstain from (syn.: abstineo, absum; hence opp. utor; v. the foll.):

    temeto,

    Plaut. Truc. 4, 3, 59; Cic. Rep. Fragm. ap. Non. p. 5, 18; cf.

    vino,

    Plaut. As. 4, 1, 57:

    nec Veneris fructu,

    renounces not. Lucr. 4, 1073:

    lubidinibus,

    Sall. C. 13, 5:

    amicorum facultatibus,

    Nep. Epam. 3, 4:

    mulieribus facile,

    id. Phoc. 1, 3; cf. absol.:

    satiatis vero et expletis jucundius est carere quam frui,

    Cic. Sen. 14, 47.—With acc.:

    Tandem non ego illam caream, ei sit opus, vel totum triduom?

    Ter. Eun. 2, 1, 18.— Hence,
    3.
    Of localities, to hold one ' s self aloof from, not to go to; or merely, to be absent from (cf. abstineo, II.):

    foro, senatu, publico,

    Cic. Mil. 7, 18; cf.:

    provinciā domoque,

    id. Verr. 2, 4, 19, § 41:

    aspectu civium,

    id. Cat. 1, 7, 17:

    declamationibus nostris,

    id. Fam. 7, 33, 1:

    forensi luce,

    id. Brut. 8, 32:

    patria,

    Nep. Pelop. 1, 4; Tac. A. 4, 58:

    Roma,

    Cic. Att. 9, 19, 1.—
    B.
    Of inanimate subjects:

    terra caret vero sensu,

    Lucr. 2, 652; cf. id. 2, 990, and 1, 573:

    haec duo tempora carent crimine,

    Cic. Lig. 2, 4:

    carere omni malo mortem,

    id. Tusc. 1, 12, 26:

    an ulla putatis Dona carere dolis Danaum?

    Verg. A. 2, 44:

    nec lacrimis caruere genae,

    id. ib. 5, 173:

    pars quae peste caret,

    id. ib. 9, 540:

    oratio, quae astu caret,

    Quint. 9, 1, 20:

    oeconomia nomine Latino caret,

    id. 3, 3, 9:

    quae caret ora cruore nostro?

    Hor. C. 2, 1, 36:

    caret Ripa ventis,

    id. ib. 3, 29, 23:

    aditu carentia saxa,

    Ov. M. 3, 226:

    nivibus caritura Rhodope,

    id. ib. 2, 222:

    naturae vero rerum vis atque vis atque majestas in omnibus momentis fide caret,

    Plin. 7, 1, 1, § 7.—
    II.
    To be deprived of, to be without, to feel the want of, to want something that is desirable:

    voluptate virtus saepe caret, nunquam indiget,

    Sen. Vit. Beat. 7, 2:

    patriā,

    Ter. Heaut. 1, 1, 85:

    quam huic erat miserum carere consuetudine amicorum, societate victus, sermone omnino familiari!

    Cic. Tusc. 5, 22, 63:

    hac luce,

    id. ib. 1, 6, 12:

    voluptatibus,

    id. Sen. 3, 7:

    commodis omnibus,

    id. Rosc. Am. 15, 44:

    provinciis atque oris Italiae maritimis ac portibus nostris,

    id. Imp. Pomp. 18, 55:

    tali munere,

    Verg. A. 5, 651:

    citharā,

    Hor. C. 1, 31, 20:

    vate sacro,

    id. ib. 4, 9, 28:

    patrio sepulcro,

    id. S. 2, 3, 196:

    libertate,

    id. Ep. 1, 10, 40:

    honore,

    Ov. M. 15, 614:

    laude,

    Quint. 2, 20, 10 al.:

    caret omni Majorum censu,

    has lost, dissipated, Juv. 1, 59.—
    b.
    With gen.:

    tui carendum quod erat,

    Ter. Heaut. 2, 4, 20; so Laev. ap. Gell. 19, 7, 7.—
    c.
    With acc.:

    quia Id quod amo careo,

    Plaut. Curc. 1, 2, 49; cf. id. Poen. 4, 1, 4: eos parentes careo, Turp. ap. Non. p. 466, 8:

    DVLCEM. CARVI. LVCEM. CVM. TE. AMISI.,

    Inscr. Grut. 572, 7; so ib. 770, 9;

    hence careri,

    pass., Marc. Emp. 36 med.; cf.:

    virque mihi dempto fine carendus abest,

    Ov. H. 1, 50.—
    B.
    With the access. idea of the subjective state of mind or feeling, to feel the want of a thing, to miss: triste enim est nomen ipsum carendi, quia subicitur haec vis; habuit, non habet;

    desiderat, requirit, indiget,

    Cic. Tusc. 1, 36, 87; cf.

    the context: carere igitur hoc significat, egere eo quod habere velis,

    id. ib. §

    88: non caret is qui non desiderat,

    id. Sen. 14, 47.

    Lewis & Short latin dictionary > careo

  • 11 finis

    fīnis, is, m., zuw. f. (viell. aus *figsnis zu fīgo), I) die Grenze, 1) eig.: f. loci, Cic.: Megalopolitarum, Liv.: quem ad finem (wie weit) porrecta loca aperta pertinebant, Caes. – Plur. fines, die Grenzen, agrorum, Cic.: fines propagare, Cic.: ambigere de finibus, Ter.: fines regere (feststellen), Cic.: u. meton. = das Gebiet, Land, der Bezirk, in mediis Eburonum finibus, Caes.: in alienis finibus decertare, Caes.: Gallis partem finium concedere, Liv.: habere fines (Grundstücke) proprios, Caes.: se in fines Ubiorum recipere, Caes.: fines populari, depopulari, vastare, Caes. – u. die äußerste Schranke der Rennbahn, Verg. Aen. 5, 225 u. 328. – 2) übtr.: a) die Grenze, Schranke, naturae, Hor.: aequi iuris, die gemeinrechtliche Schr., Tac.: mihi fines terminosque constituam, extra quos egredi non possim, Cic. – b) das Ziel, qui finis istius consilii? Cic.: f. temporis, Liv.: ad eum finem od. usque ad eum finem, bis so weit, Cic.: quem ad finem? bis zu welchem Ziele? Cic.: dah. fine (fini) m. Genet. = bis an, amphoras implere ansarum infimarum fini, Cato: fine inguinum, Sall. fr.: fine genus, Ov.: scopulorum fine, Ov.: umbilici fine, Auct. b. Afr.: so auch mit Abl., radicibus fini, Cato r. r. 28, 2. Vgl. Wölfflin im Archiv 1, 424 f. u. 580. – c) das Maß = die Art, pretii, ICt.: hac fini, in dem M., insofern, Gell.: quā fini, inwiefern, Gell. – II) im weitern Sinne, das Ende, 1) eig., a) übh., Komik., Cic. u.a.: finis epistulae, Plin. ep.: finis vitae, Cic.: nullo (cum) fine od. fine dempto od. exempto, ohne Ende, Ov.: sine fine amare, Fronto: ad finem, bis zu Ende, Ov.: ad finem venire, zu Ende (zustande) kommen, Liv. – finem facere m. Genet., zB. belli, Nep., orandi, Ter.: bellandi, Caes.: vitae, Sall. fr.: sollicitudinis, Cic.: loquendi, oppugnandi, orandi, Caes.: u. (m. Dat. wem?) idem dies et victoribus imperii et victis vitae finem facit, Cic.: finem facere m. Dat., zB. iniuriis, Caes.: sermoni suo, Plaut.: orationi suae criminibusque modum aliquem et finem facere, Cic.: difficile est enim finem facere pretio, si libidini non feceris, Cic. – finem dare (ein E. machen) proelio, bello, Eutr.: malis, Verg.: finem dare (ein E. bereiten) vitae, Iuven. – eundem et vincendi et vivendi finem habere, mit seinem Siege auch sein Leben beschließen, Vell. – Veiens bellum non ante cepit finem, quam etc., nahm nicht eher ein Ende, Liv. – b) insbes., das Ende, α) = das Lebensende, der Tod einer Pers., hominis, Quint.: Neronis, Tac.: aderat finis, ubi aderat finis, Tac.: nec quicquam iam de fine, si fata poscerent, recusans, Vell. – β) der Untergang, Verlust, finemque sui sibi corpora debent, Lucan.: finis adest rerum (Romanarum), Lucan.: Creta Metelli ductu longissimae libertatis fine multata est, Vell. – 2) übtr.: a) die Erklärung, Definition, Quint. – b) das Ende = der Endzweck, Zweck (s. Sorof Cic. de or. 1, 188), domus finis est usus, Cic.: quae finis standi? zu welchem E. (weshalb) stehe ich hier? Verg.: edendi mihi erit bibendique finis desideria naturae restinguere, non implere alvum et exinanire, Sen.: ad eum finem, zu dem E., in der Absicht, deswegen, Tac. – c) das Äußerste, Höchste, bonorum, malorum, höchste (größte) Gut, Übel, Cic.: honorum, das höchste Ehrenamt, Cic.: duodecim tabulae, finis aequi iuris, Tac. – / Abl. Sing. fine u. fini, s. Neue-Wagener Formenl.3 1, 338 u. 339.

    lateinisch-deutsches > finis

  • 12 finis

    fīnis, is, m., zuw. f. (viell. aus *figsnis zu fīgo), I) die Grenze, 1) eig.: f. loci, Cic.: Megalopolitarum, Liv.: quem ad finem (wie weit) porrecta loca aperta pertinebant, Caes. – Plur. fines, die Grenzen, agrorum, Cic.: fines propagare, Cic.: ambigere de finibus, Ter.: fines regere (feststellen), Cic.: u. meton. = das Gebiet, Land, der Bezirk, in mediis Eburonum finibus, Caes.: in alienis finibus decertare, Caes.: Gallis partem finium concedere, Liv.: habere fines (Grundstücke) proprios, Caes.: se in fines Ubiorum recipere, Caes.: fines populari, depopulari, vastare, Caes. – u. die äußerste Schranke der Rennbahn, Verg. Aen. 5, 225 u. 328. – 2) übtr.: a) die Grenze, Schranke, naturae, Hor.: aequi iuris, die gemeinrechtliche Schr., Tac.: mihi fines terminosque constituam, extra quos egredi non possim, Cic. – b) das Ziel, qui finis istius consilii? Cic.: f. temporis, Liv.: ad eum finem od. usque ad eum finem, bis so weit, Cic.: quem ad finem? bis zu welchem Ziele? Cic.: dah. fine (fini) m. Genet. = bis an, amphoras implere ansarum infimarum fini, Cato: fine inguinum, Sall. fr.: fine genus, Ov.: scopulorum fine, Ov.: umbilici fine, Auct. b. Afr.: so auch mit Abl., radicibus fini, Cato r. r. 28, 2. Vgl. Wölfflin im Archiv 1, 424 f. u. 580. – c) das Maß = die Art, pretii, ICt.: hac fini, in dem M., insofern, Gell.: quā fini, inwiefern, Gell. – II) im weitern
    ————
    Sinne, das Ende, 1) eig., a) übh., Komik., Cic. u.a.: finis epistulae, Plin. ep.: finis vitae, Cic.: nullo (cum) fine od. fine dempto od. exempto, ohne Ende, Ov.: sine fine amare, Fronto: ad finem, bis zu Ende, Ov.: ad finem venire, zu Ende (zustande) kommen, Liv. – finem facere m. Genet., zB. belli, Nep., orandi, Ter.: bellandi, Caes.: vitae, Sall. fr.: sollicitudinis, Cic.: loquendi, oppugnandi, orandi, Caes.: u. (m. Dat. wem?) idem dies et victoribus imperii et victis vitae finem facit, Cic.: finem facere m. Dat., zB. iniuriis, Caes.: sermoni suo, Plaut.: orationi suae criminibusque modum aliquem et finem facere, Cic.: difficile est enim finem facere pretio, si libidini non feceris, Cic. – finem dare (ein E. machen) proelio, bello, Eutr.: malis, Verg.: finem dare (ein E. bereiten) vitae, Iuven. – eundem et vincendi et vivendi finem habere, mit seinem Siege auch sein Leben beschließen, Vell. – Veiens bellum non ante cepit finem, quam etc., nahm nicht eher ein Ende, Liv. – b) insbes., das Ende, α) = das Lebensende, der Tod einer Pers., hominis, Quint.: Neronis, Tac.: aderat finis, ubi aderat finis, Tac.: nec quicquam iam de fine, si fata poscerent, recusans, Vell. – β) der Untergang, Verlust, finemque sui sibi corpora debent, Lucan.: finis adest rerum (Romanarum), Lucan.: Creta Metelli ductu longissimae libertatis fine multata est, Vell. – 2) übtr.: a) die Erklärung, Definition, Quint. – b) das Ende =
    ————
    der Endzweck, Zweck (s. Sorof Cic. de or. 1, 188), domus finis est usus, Cic.: quae finis standi? zu welchem E. (weshalb) stehe ich hier? Verg.: edendi mihi erit bibendique finis desideria naturae restinguere, non implere alvum et exinanire, Sen.: ad eum finem, zu dem E., in der Absicht, deswegen, Tac. – c) das Äußerste, Höchste, bonorum, malorum, höchste (größte) Gut, Übel, Cic.: honorum, das höchste Ehrenamt, Cic.: duodecim tabulae, finis aequi iuris, Tac. – Abl. Sing. fine u. fini, s. Neue-Wagener Formenl.3 1, 338 u. 339.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > finis

  • 13 demptus

    demptus (demtus), a, um part. de demo.
    * * *
    demptus (demtus), a, um part. de demo.
    * * *
        Demptus, Participium. Plin. Osté.
    \
        Pomum arbores demptum. Ouid. Cueilli.
    \
        Carere aliqua re fine dempto. Ouid. Sans fin, Tousjours.
    \
        Agere aliquid dempto metu. Ouid. Toute crainte ostee, Sans crainte, Hardiement.
    \
        Dempta aeternitate, nihilo beatior Iupiter, quam Epicurus. Cic. Osté, ou hors mis l'eternité.

    Dictionarium latinogallicum > demptus

  • 14 denique

    dēnĭquē, adv. [etym. dub.; perh. dēnĭ, locative of de, and que].
    I.
    Orig. denoting succession in time, and thereupon, and then, in the sequel.
    A.
    In gen. (rare—for syn. cf.:

    tum, demum, tandem, postremo): omnes negabant... denique hercle jam pudebat,

    Ter. Hec. 5, 3, 8:

    risu omnes qui aderant emoriri. Denique Metuebant omnes jam me,

    id. Eun. 3, 1, 42:

    ille imperat reliquis civitatibus obsides. Denique ei rei constituit diem,

    Caes. B. G. 7, 64:

    ferme ut quisque rem accurat suam, sic ei procedunt post principia denique,

    Plaut. Pers. 4, 1, 4.—In the interrogatory formula:

    quid denique agitis?

    and what did you do then? Plaut. Bac. 2, 3, 60: id. Truc. 2, 4, 47.—More freq.,
    B.
    Pregn., ending a period, at last, at length; lastly, finally:

    boat caelum fremitu virum... Denique, ut voluimus, nostra superat manus,

    Plaut. Am. 1, 1, 80; cf. id. ib. 1, 2, 12; Ter. And. 1, 1, 120:

    nisi quia lubet experiri, quo evasuru 'st denique,

    Plaut. Trin. 4, 2, 93; cf. Ter. Heaut. 3, 3, 8; id. Phorm. 1, 2, 71:

    Nil nostri miserere? mori me denique coges,

    Verg. E. 2, 7:

    quid jam misero mihi denique restat?

    id. A. 2, 70; 2, 295 al.—
    b.
    Strengthened by ad extremum, ad postremum, or tandem:

    boni nescio quomodo tardiores sunt, et principiis rerum neglectis ad extremum ipsa denique necessitate excitantur,

    Cic. Sest. 47:

    victus denique ad postremum est,

    Just. 12, 16 fin.; 37, 1 fin.: et tandem denique devorato pudore ad Milonem aio, Ap. M. 2, p. 121.—
    c.
    Sometimes of that which happens after a long delay = tandem:

    quae (sc. urbana) ego diu ignorans, ex tuis jucundissimis litteris a. d. V. Cal. Jan. denique cognovi,

    Cic. Att. 5, 20, 8:

    aliquam mihi partem hodie operae des denique, jam tandem ades ilico,

    Plaut. Mil. 4, 2, 40.—
    d.
    With the particles tum, nunc, or an abl. of time (nearly = demum), just. precisely:

    tum denique homines nostra intellegimus bona, cum, etc.,

    Plaut. Capt. 1, 2, 39:

    qui convenit polliceri operam suam reip. tum denique, si necessitate cogentur? etc.,

    Cic. Rep. 1, 6;

    so tum denique,

    id. Quint. 13, 43; id. Tusc. 3, 31, 75; id. de Sen. 23, 82; id. Fin. 1, 19, 64 et saep.;

    and separated,

    id. Lael. 22, 84; id. Caecin. 34 fin.:

    tantum accessit, ut mihi nunc denique amare videar, antea dilexisse,

    id. Fam. 9, 14, 5; cf. id. Quint. 13:

    ne is, de cujus officio nemo umquam dubitavit, sexagesimo denique anno dedecore notetur,

    id. ib. 31, 99; cf. Caes. B. G. 1, 22, 4; id. B. C. 1, 5, 2; Sall. J. 105, 3.—
    (β).
    Like demum with pronouns, to give emphasis:

    si qua metu dempto casta est, ea denique casta est,

    Ov. Am. 3, 4, 3:

    is enim denique honos mihi videri solet, qui, etc.,

    Cic. Fam. 10, 10; cf.:

    eo denique,

    Cic. Quint. 11, 38.—
    (γ).
    With vix (like vix demum):

    posita vix denique mensa,

    Ov. Her. 16, 215.—
    II.
    Transf., in enumerations.
    A.
    Like dein (deinde) followed by postremo, or ad postremum (rare):

    denique sequitur... postremo si est, etc.,

    Varr. L. L. 7, 19, 113:

    omnes urbes, agri, regna denique, postremo etiam vectigalia vestra venierint,

    Cic. Agr. 2, 23 fin.; id. Cat. 2, 11, 25; id. N. D. 3, 9, 23; cf. id. Fam. 2, 15, 4:

    primum illis cum Lucanis bellum fuit.. Denique Alexander rex Epiri.. cum omnibus copiis ab his deletus est.. ad postremum Agathocles, etc.,

    Just. 23, 1, 15. —
    B.
    Pregn., to introduce the last of a series, finally, lastly, in fine (the usual meaning of the word; cf.:

    postremo, novissime, ad extremum): consilium ceperunt... ut nomen hujus de parricidio deferrent, ut ad eam rem aliquem accusatorem veterem compararent... denique ut, etc.,

    Cic. Rosc. Am. 10, 28; cf. id. Rep. 1, 43; Ov. Tr. 2, 231: cur etiam secundo proelio aliquos ex suis amitteret? cur vulnerari pateretur optime de se meritos milites? [p. 546] cur denique fortunam periclitaretur? Caes. B. C. 1, 72, 2:

    aut denique,

    Cic. Arch, 6, 12:

    qui denique,

    id. Rep. 1, 17:

    tum denique,

    Verg. G. 2, 369 et saep.:

    cum de moribus, de virtutibus, denique de republica disputet (Socrates),

    Cic. Rep. 1, 10:

    mathematici, poetae, musici, medici denique, etc.,

    id. Fin. 5, 3, 7:

    denique etiam,

    id. Fl. 4, 9:

    primum omnium me ipsum vigilare, etc.: deinde magnos animos esse in bonis viris..: deos denique immortales. auxilium esse laturos,

    id. Cat. 2, 9.—
    2.
    Freq. in ascending to a climax, or to a higher or more general expression, in a word, in fine, in short, briefly, even, in fact, indeed:

    quis hunc hominem rite dixerit, qui sibi cum suis civibus, qui denique cum omni hominum genere nullam esse juris communionem velit?

    Cic. Rep. 2, 26:

    nemo bonus, nemo denique civis est, qui, etc.,

    id. Pis. 20, 45; id. Verr. 2, 2, 69; Liv. 4, 56; Tac. A. 2, 10 al.:

    pernegabo atque obdurabo, perjurabo denique,

    Plaut. As. 2, 2, 56; cf. Ter. Ad. 3, 4, 51; id. Hec. 4, 4, 95; Cic. Quint. 16, 51; id. Verr. 2, 2, 23 al.:

    numquam tam mane egredior, neque tam vesperi domum revortor, quin te in fundo conspicer fodere, aut arare, aut aliquid facere denique, Heaut. 1, 1, 15: quod malum majus, seu tantum denique?

    Cic. Att. 10, 8, 4; Caes. B. G. 2, 33, 2:

    ne nummi pereant, aut pyga aut denique fama,

    Hor. S. 1, 2, 133:

    haec denique ejus fuit postrema oratio,

    Ter. Ph. 4, 3, 44; so Cic. de Or. 2, 78, 317; id. Verr. 1, 27, 70; Nep. Pelop. 4, 3; Vell. 2, 113; Tac. A. 1, 26; Ov. M. 2, 95 al. —Hence, freq. emphatic with ipse:

    arma, tela, locos, tempora, denique naturam ipsam industria vicerat,

    Sall. J. 76:

    hoc denique ipso die,

    Cic. Mil. 36, 100.—With omnia, prius flamma, prius denique omnia, quam, etc., id. Phil. 13, 21, 49; Quint. 10, 1, 119; Plin. Ep. 7, 9, 13; cf.:

    quidquid denique,

    Cels. 2, 28, 1.—
    3.
    In post-Aug. prose (esp. in the jurists), to denote an inference, in consequence, therefore, accordingly:

    hujus victoriae callide dissimulata laetitia est: denique non solita sacra Philippus illa die fecit, etc.,

    Just. 9, 4, 1:

    pulcherrima Campaniae plaga est: nihil mollius caelo: denique bis floribus vernat,

    Flor. 1, 16, 3; Dig. 1, 7, 13; 10, 4, 3, § 15 et saep. So in citing a decision for a position assumed:

    denique Scaevola ait, etc.,

    Dig. 7, 3, 4; 4, 4, 3; 7, 8, 14:

    exstat quidem exemplum ejus, qui gessit (sc. magistratum) caecus: Appius denique Claudius caecus consiliis publicis intererat,

    ib. 3, 1, 1, § 5 and 6; 48, 5, 8.—In class. usage denique includes the connective -que;

    once in Plaut. and often in late Lat. a copul. conj. precedes it: atque hoc denique,

    Plaut. Merc. 2, 1, 18:

    aurum, argentum, et denique aliae res,

    Gai. Inst. 2, 13; Dig. 1, 8, 1. See Hand Turs. II. p. 260-278.

    Lewis & Short latin dictionary > denique

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»